Niewiele rzeczy wywołuje równie dużo emocji jak złoto. Nawet dziś, choć dawno minęły czasy gorączki złota, o inwestowaniu w ten kruszec można sporo usłyszeć. Zdaniem ekspertów inwestowanie w złoto to dobra lokata kapitału, zwłaszcza jako zabezpieczenie przed inflacją. Czy tak jednak rzeczywiście jest? Dlaczego warto inwestować w złoto? Jak inwestować w złoto, aby nie stało się pułapką generującą straty? Aby poznać odpowiedzi na te pytania, należy dowiedzieć się, jak działa rynek złota i jakie zasady nim rządzą.
Inwestowanie w złoto – specyfika rynku
Jeśli wziąć pod uwagę dane historyczne, złoto jest wyjątkowo atrakcyjnym aktywem inwestycyjnym. Przez tysiąclecia uznawane było za coś wartościowego. Długo było środkiem płatniczym. I choć to znaczenie złota nie jest już tak duże jak kiedyś, dziś wciąż metal ten ma sporą wartość i jest obiektem inwestycji. Wynika to po części z tego, że jest dość rzadkim metalem.
Ze względu na odporność na korozję oraz działanie kwasów, dużą twardość i barwę złoto jest dobrym surowcem do produkcji biżuterii, ozdób, a także monet. Współcześnie złoto jest też cenione w przemyśle, zwłaszcza w elektronice ze względu na swe właściwości. W przeciwieństwie do srebra, które w większym stopniu traktowane jest jako surowiec przemysłowy, złoto to wciąż przede wszystkim aktywo inwestycyjne. Dalej traktuje się je jak pieniądz, chociaż w tej formie zostało wyparte przez waluty fiducjarne, a w ostatnich latach także przez transakcje elektroniczne i kryptowaluty.
Co istotne, ze względu na ograniczoną podaż złota, a także przez charakter ekonomiczny współczesnego systemu finansowego, wartość tego metalu stale rośnie. Złoto jest traktowane jako tzw. safe haven, czyli bezpieczna przystań. W razie kryzysu lub recesji kapitał ciągnie do złota. Między innymi z tych względów jest ono odporne na inflację i stanowi dobrą metodę ochrony kapitału. Sprawdza się jako lokata oszczędności o długoterminowym charakterze, a także jako element dywersyfikacji portfela.
Warto przy okazji podkreślić, że złoto ma dość dużą wartość. Cena złota jest na tyle wysoka, że należy się liczyć z możliwością trafienia na oszustów. Na rynku wtórnym pojawiają się falsyfikaty i podróbki złota fizycznego, np. sztabek czy monet bulionowych. Do tego celu często wykorzystywany jest wolfram, jako że ma podobną gęstość jak złoto, co czasem pozwala oszukać mniej doświadczone osoby. Wolfram bywa sprzedawany jako pozłacane sztabki. Choć jego obróbka nie jest łatwa, ze względu na kurs złota oszuści i tak podejmują się produkcji falsyfikatów.
Rynek chroni się przed tym stosując certyfikowanie. Producenci wystawiają zaświadczenia o autentyczności oraz próbie złota. Niestety, one również mogą być podrabiane, choć jest to o wiele trudniejsze. Najlepszym rozwiązaniem dla inwestorów jest ostrożność, unikanie niepewnych źródeł oraz uważanie na złote okazje. Zakupów złota najlepiej dokonywać na żywo. Zmierzenie i zważenie sztabki lub monety często pozwala odpowiednio wcześnie rozpoznać podróbkę. Już to jednak pokazuje, że na inwestora czyhają pułapki. Dlatego zanim wejdzie się na ten rynek, warto dobrze poznać zalety i wady inwestowania w złoto.
Inwestowanie w złoto – wady i zalety tego metalu dla inwestorów
Każda inwestycja ma swoje plusy i minusy. Czasem do obu kategorii można zaliczyć tę samą cechę. W przypadku złota jako wady należałoby wymienić:
- długoterminowość inwestycji – kapitał w złocie należy zamrozić na dłuższy okres, przynajmniej kilkuletni, jako że nie jest ono zbyt dobrym aktywem do spekulacji i krótkoterminowo raczej nie sprawdza się jako inwestycja – ceny złota są zbyt stabilne i zbyt wolno rosną;
- wahania kursu – mimo względnej stabilności wartości złota, w krótkim terminie wahania kursu mogą zachwiać wiarą w opłacalność inwestycji, nie każdy moment jest dobry na zakup złota, jako że zdarzają się okresowe spadki i wzrosty cen;
- emocjonalne podejście do złota – handel złotem ze względu na dużą wartość metalu oraz wahania cen sprawia, że łatwo podjąć błędne decyzje pod wpływem emocji, np. stresu związanego ze spadkami cen, złoto to inwestycja dla ludzi z duża odpornością psychiczną;
- kwestie bezpieczeństwa i przechowywania – zawsze należy się liczyć z możliwością kradzieży, jeśli zdecydowało się na zakup złota fizycznego, a to może oznaczać dodatkowe koszty, np. na zakup sejfu domowego czy dostęp do skrytki bankowej;
- istnienie podróbek – nawet doświadczony inwestor może mieć pecha i nie rozpoznać w porę, że ma do czynienia ze sfalsyfikowanym złotem oraz oszustami.
Jeśli natomiast chodzi o najważniejsze zalety, to trzeba podkreślić, że złoto:
- zachowuje swoją wartość – złoto to nie dobra luksusowe, których wartość spada z czasem (jak to jest np. z samochodami);
- zyskuje na wartości – wskazują na to dane historyczne, zgodnie z którymi złoto jest opłacalną inwestycją długoterminową;
- jest dobrym aktywem do lokowania dużego kapitału – ze względu na ciężar, wielkość i wartość złoto inwestycyjne lepiej sprawdza się jako lokata dużych kwot niż srebro;
- jest dobrym zabezpieczeniem przed negatywnymi zjawiskami w gospodarce – gdy pojawia się recesja, dewaluacja albo inflacja, kapitał bardzo często ucieka do złota jako tak zwanej bezpiecznej przystani;
- wciąż jest traktowane jako waluta i jest zwolnione z podatku VAT – w przeciwieństwie do srebra inwestycyjnego, które jest traktowane jak przedmiot kolekcjonerski i podlega opodatkowaniu;
- znakomicie sprawdza się jako element dywersyfikacji portfela inwestycyjnego;
- funkcjonuje na rynku, który stosunkowo łatwo zrozumieć nawet początkującym inwestorom.
Złoto inwestycyjne, papiery wartościowe, biżuteria – jakie złoto kupować?
W złoto można inwestować na wiele sposobów. Który z nich jest najlepszy? Tu nie ma jednej prostej odpowiedzi. Sytuacja każdego inwestora jest inna, a każde aktywo ma inne cechy oraz stopień ryzyka inwestycyjnego. W przypadku niektórych osób najlepsze będzie fizyczne złoto, którym na rynku są złote sztabki oraz złote monety inwestycyjne. Dla innych lepsza będzie biżuteria albo dzieła sztuki. Jeszcze inni będą preferować instrumenty finansowe i papiery wartościowe. Co istotne, każda z tych opcji może być słuszna. Warto je jednak najpierw dobrze poznać.
Złote sztabki inwestycyjne – dla posiadaczy dużego kapitału
Na rynku dostępne są sztabki złota o różnej wielkości. Najmniejsze mają 1/10 uncji i kosztują kilkaset złotych. Dość popularne ze względu na cenę są sztabki o wadze 1 uncji – to już kilka tysięcy złotych. Największe sztabki powszechnie dostępne na rynku ważą 1 kg, ale są bardzo kosztowne. Zasadniczo najbardziej opłaca się inwestować w sztabki o większej wadze, jako że im mniejsza sztabka, tym większe koszty produkcji i wyższa cena za każdy gram złota. Problem jednak w tym, że sztabki nie da się podzielić, a jej wartość jest na tyle duża, że nie zawsze można w szybki sposób znaleźć dobrego kupca. Mimo to sztabki świetnie nadają się do lokowania w nich dużego kapitału. Wybierając sztabkę jako aktywo inwestycyjne warto mieć na uwadze certyfikaty producentów (m.in. o autentyczności, próbie złota czy pochodzeniu). Kwestie te – podobnie jak nawet drobne uszkodzenia – mogą mieć wpływ na łatwość sprzedaży oraz wartość złota inwestycyjnego w tej formie.
Złote monety inwestycyjne – złoto inwestycyjne na start
Monety bulionowe są niezwykle popularne wśród inwestorów o skromniejszych zasobach inwestycyjnych. Jednocześnie są bardziej elastyczne, jeśli chodzi o możliwość ich nabycia oraz sprzedaży. Istnieje wielu różnych producentów złotych monet. Także i w tym wypadku renoma producenta wpływa na wartość produktu i łatwość jego sprzedaży. Popularne złote monety inwestycyjne to m.in. Krugerrand, Australijski Kangur (Australian Kangaroo), Kanadyjski Liść Klonowy (Maple Leaf), Wiedeński Filharmonik (Wiener Philharmoniker). Są one bite w dużych ilościach i mają ustandaryzowany charakter. Istnieją również złote monety kolekcjonerskie i okolicznościowe, które ze względu na limitowany charakter mogą zyskiwać dodatkową wartość. Co ważne, monety bulionowe ze złota są trudniejsze do podrobienia niż sztabki. Jest to więc nieco bezpieczniejsze aktywo dla początkujących inwestorów.
Biżuteria i dzieła sztuki – dla znawców tematu
Złoto w formie biżuterii oraz dzieł sztuki nie jest najlepszym aktywem inwestycyjnym dla laików oraz amatorów. Rynek ten wymaga dużej wiedzy i znajomości trendów. Z drugiej strony złota biżuteria to atrakcyjny prezent, który dodatkowo może być formą zabezpieczenia kapitału. Jej wartość użytkowa oraz względy estetyczne i kolekcjonerski aspekt są atutami dla tych inwestorów, którzy nie przykładają aż tak dużej wagi do osiągnięcia zwrotów z zakupu, a jednocześnie pragną znaleźć dobrą lokatę dla swych oszczędności. Zakupy tego typu najlepiej przeprowadzać u renomowanych dilerów, jubilerów i marszandów.
Papiery wartościowe i instrumenty finansowe oparte na złocie
Ważnym elementem rynku złota są także najprzeróżniejsze instrumenty finansowe i papiery wartościowe związane z wydobywaniem, produkcją i dystrybucją tego kruszcu. To na przykład kopalnie złota, firmy transportowe, których akcje można kupić na giełdach. Na szczególną uwagę zasługują również fundusze inwestycyjne – ETF, ETC, ETN. Rzecz jasna, mimo że złoto jest względnie stabilne, jeśli chodzi o cenę, papiery wartościowe i instrumenty finansowe mają odpowiednio wyższy stopień ryzyka inwestycyjnego. Tu niezbędna jest już dobra znajomość tego, jak działają rynki finansowe.
Gdzie kupować złoto i jak je przechowywać?
Złoto można nabyć na dwa sposoby – albo u producentów (np. Valcambi, Perth Mint czy Heraeus) i dealerów, albo na rynku wtórnym. W tym drugim wypadku trzeba szukać nie tylko na giełdach i aukcjach, ale i w skupach złota, komisach czy lombardach. Złoto u producenta lub dilera jest nieco tańsze i zdecydowanie bardziej bezpieczne – choć ostrożność należy zawsze zachowywać, zwłaszcza przy transakcjach online, raczej nie trafimy w ten sposób na oszustów.
Co zrobić z zakupionym złotem? Przede wszystkim należy się zabezpieczyć przed ryzykiem kradzieży. Pomóc w tym mogą domowe sejfy z odpowiednim atestem. Można też wykorzystać do tego celu skrytki depozytowe oraz skrytki bankowe, o ile są dostępne – niestety, są z tym problemy. Ciekawą alternatywą jest możliwość przechowania złota w atrakcyjnej cenie u producenta lub dilera. Ta opcja uzależnia jednak inwestora od tego typu firmy. W razie chęci sprzedaży, należy liczyć się z opóźnieniami w dostawie aktywa.
Czy warto inwestować w złoto – podsumowanie
Dane historyczne sugerują, że odpowiedź na pytanie o to, czy warto inwestować w złoto, może być tylko jedna – tak, warto, o ile podejdzie się do inwestycji w sposób długoterminowy. W takim przypadku złoto przynosi zyski i pozwala zabezpieczyć kapitał przed inflacją oraz problemami gospodarki. Za inwestycjami w złoto przemawia stabilność cen kruszcu. Metal ten dobrze pełni także rolę elementu dywersyfikacji portfela inwestycyjnego. Czy to oznacza, że można każdemu polecić inwestowanie w złoto? Wady i zalety tego rodzaju inwestycji wskazują na to, że nie. Wiele zależy od aktualnej sytuacji finansowej inwestora, trendów rynkowych i wielu innych czynników, które wpływają na opłacalność zakupu złota. Inwestycja w złoto również może się skończyć utratą kapitału, zwłaszcza w przypadku kierowania się przy tym emocjami. Dlatego warto dobrze się zastanowić, czy inwestowanie w złoto w konkretnych przypadkach jest na pewno dobrym wyborem. To oczywiście może być dobry sposób na pomnażanie kapitału, ale nie należy do tego tematu podchodzić zbyt pochopnie i bezrefleksyjnie.